رله چیست؟
نمای یک رله در مدار
2)تیغه یا armature كه میتواند به وسیلهی آهنربای الكتریكی جذب شود.
3)فنر
4)و یك سری اتصالات الكتریكی شكل زیر چهار قسمت رله را در حین عمل نشان میدهد.
میتوانید مشاهده كنید كه رله ازدو مدار جدا و كاملاً مستقل از هم تشكیل شده است.اولی در پایین قرار دارد و آهنربای الكتریكی را تحریك میكند.وقتی كه كلید بسته است،سیمپیچ به آهنربای الكتریكی تبدیل می شود و تیغه را جذب میكند(آبی) و تیغه به عنوان یك كلید برای مدار دوم عمل میكند.وقتی كه آهنربای الكتریكی فعال میشود،تیغه مدار دوم را كامل میكند و لامپ روشن میشود.وقتی كه آهنربا فعال نیست،فنر تیغه را دور میكند و مدار ناكامل باقی میماند در نتیجه در این حالت لامپ خاموش است.
وقتی كه رلهها را خریداری میكنید باید نسبت به چند متغیر دقت داشته باشید.1.ولتاژ و جریانی كه برای حركت دادن تیغه لازم است.2.ولتاژ و جریان بیشینهای كه میتواند در تیغه و اتصالات آن به وجود آید.3.تعداد تیغهها(به طور كلی 1 یا 2 تا)4.تعداد اتصالات تیغهها(به طور كلی 1یا 2 تا- رله نشان داده شده در اینجا دو تا دارد كه یكی استفاده نشده)5.اینكه اتصال(اگر فقط یك امكان اتصال وجود داشته باشد) معمولاً باز(NO" (normally open "یا معمولاً بستهNC" (normally closed " است.كاربردهای رله
حسن رلهها این است كه با استفاده از توان كم كه مثلاًاز سوئیچ داشبورد یا یك مدار كم توان میآید، مداری با توان بسیار بیشتر را وصل میكنند مثلاً به وسیلهیرله و با استفاده از ولتاژی معادل 5v و جریانی معادل 50mA میتوان مداری با ولتاژv AC 120 و 2A را وصل كرد.
رله ها در وسایل خانگی (مثل موتور یا چراغ) كه به وسیلهی یك كنترل الكتریكی روشن میشوند رایج هستند. رلهها همچنین در ماشینها رایج میباشند چرا كه باید جریان بسیار زیادی (به وسیلهی این رلهها ) از ولتاژی به میزان 12v گرفته شود.
در ماشینهای مدل جدید، سازندهها برای راحتتر شدن تعمیر و نگهداری، استفاده از تركیبی از رلهها را در جعبهی فیوز آغاز كردهاند.مثلاً 6 جعبهی سفیدرنگ در این شكل (كه مربوط به جعبهی فیوز Ford Windstarمیشود)همگی رله اند.
در جاهایی كه باید توان زیادی ایجاد شود،رلهها معمولاً به صورت
آبشاری به كار میروند به طوری كه یك رلهی كوچك، توان لازم را برای یك رلهی بسیار بزرگتر ایجاد میكند و رلهی دوم مداری با توان بیشتر را وصل میكند.
رلهها همچنین میتوانند برای اجرا كردن جبر بولی استفاده شوند.
یا به طور كامل
رله
رله نوعی کلید الکتریکی سریع یا بیدرنگ است که با هدایت یک مدار الکتریکی دیگر باز و بسته میشود. روش کنترل باز و بسته شدن این کلید الکتریکی به صورتهای مختلف مکانیکی، حرارتی، مغناطیسی، الکترو استاتیک و ... می باشد. رله را ژوزف هانری در سال ۱۸۳۵ میلادی اختراع کرد.
از آنجا که رله میتواند جریانی قویتر از جریان ورودی را هدایت کند، به معنی وسیعتر میتوان آن را نوعی تقویت کننده نیز دانست.
در گذشته رلهها معمولاً با سیمپیچ ساخته میشد و از جریان برق برای تولید میدان مغناطیسی و باز و بسته کردن مدار سود میبرد. امروزه بسیاری از رلهها به صورت حالت جامد ساخته میشوند و اجزای متحرک ندارند.
انواع رلههای قدرت
رله سنجشی
در رلههای سنجشیِ دقت و حساسیت معینی تعریف میشود تا در موقع تغییر کردن یک کمیت الکتریکی و یا یک کمیت فیزیکی دیگری شروع به کار کند. چنین رلهای برای مقدار معینی از یک کمیت مشخص تنظیم میشود و اگر آن کمیت از مقدار تعیین و تنظیم شده کمتر و یا بیشتر باشد رله آن تغییرات را میسنجد. رله سنجشی دو نوع دارد: ساده و مرکب.
رله سنجشی ساده اغلب دارای یک سیم پیچی تحریک شونده میباشد که در اثر تغییر جریان و یا ولتاژ تحریک و موجب وصل شدن کنتاکتی میشود؛ مانند رله حرارتی و رله جریان زیاد و رله فشار کم.
همچنین رله سنجشی مرکب دارای دو سیم پیچی تحریک شوندهاست که همانند رلهای که نسبت ولتاژ و جریان را میسنجد (رله سنجش مقاومت ظاهری)، آن قسمت از شبکه را که اتصالی شدهاست از مدار جدا میکند، مانند رله دیستانس.
رله زمانی
رله زمانی به تنهایی برای حفاظت تأسیسات الکتریکی کاربرد ندارد، بلکه همراه با رله سنجشی برای حفاظت شبکه الکتریکی استفاده میگردد. زمان استعمال رلهٔ زمانی در مواقعی است که تأخیری عمدی در عمل کلیدزنی (قطع و وصل با فرکانس بسیار پایین) در شبکه مورد نظر باشد.
رله جهت یاب
از رله جهت یاب، برای کنترل و سنجش جهت توان و نیرو در شبکه الکتریکی و یا قسمتی از شبکه جریان متناوب استفاده میشود. این رله از آن جهت نقش تعیین کنندهای در شبکه دارد که تعیین جهت نیرو برای حفاظت محلی و سلکتیو در اغلب شبکهها کاملاً ضروری و لازم است. به کمک رله جهت یاب میتوان فقط آن قسمت از شبکه که خسارت دیده و معیوب شده را از مدار خارج کرد. حتی میتوان از این رله جهت حفاظت ژنراتور و توربین در موقع برگشت توان نیز استفاده نمود[نیازمند منبع].
رله حالت جامد SSR
Solid State Relay یک قطعه الکترونیکی است که همانند رله های مکانیکی عمل می کند. ولی در این قطعه هیچ قسمت متحرکی وجود ندارد.در نتیجه باعث افزایش عمر قطعه شده است. در مداراتی که تعداد دفعات کلید زدن زیاد می باشد کاربرد دارد. از ویژگی های آن می توان به ابعاد کوچکتر این قطعه نسبت به رله های مکانیکی اشاره کرد. در این نوع رله ها یک ولتاژ حداقلی باید اعمال شود تا کلید زدن انجام شود لذا با یک رله 250 ولتی نمیتوانید برق 12 ولت را کلید بزنید بر خلاف رله های معمولی است.